Diarree

Hoe werkt de spijsvertering?

Voordat we ingaan op diarree, is het belangrijk om te begrijpen hoe onze spijsvertering werkt. De spijsvertering begint in de mond, waar voedsel wordt gekauwd en door speeksel vochtig wordt gemaakt. Het speeksel helpt bij de vertering van het voedsel. Vervolgens gaat het naar de slokdarm, die het voedsel naar de maag verplaatst.

In de maag wordt voedsel gemengd met maagzuur en enzymen, die helpen bij de vertering van het voedsel. De maag kneedt daarna het voedsel. Maagzuur, enzymen en voedsel wordt voedselbrei of chymus genoemd. De maag laat de voedselbrei in kleine hoeveelheden door naar de twaalfvingerige darm, dat onderdeel is van de dunne darm.

Bij de twaalfvingerige darm zijn de alvleesklier en de galblaas. De alvleesklier (pancreas) scheidt waterstofcarbonaat uit dat er voor zorgt dat de zure voedselbrei uit de maag veel minder zuur wordt. Anders zou het de darmen kunnen beschadigen. Ook scheidt de alvleesklier verteringsenzymen uit. Daarnaast wordt er gal toegevoegd door de galblaas. Gal helpt bij het verteren van vetten.

In de rest van de dunne darm worden er voedingsstoffen opgenomen en water. Daarna gaat de voedselbrei door naar de dikke darm. De voedselbrei komt hier darmbacterien tegen die zorgen ervoor dat de laatste voedingsstoffen worden opgenomen. Daarnaast wordt de voedselbrei ingedikt en worden er ook zouten opgenomen. De resterende afvalstoffen worden in de vorm van ontlasting opgeslagen tot ze via de anus worden uitgescheiden.

Dit complexe systeem werkt normaal gesproken zonder problemen, maar soms kan het misgaan.

Wat is diarree?

Bij diarree is er een toename van de hoeveel en en frequentie van de ontlasting. Dat is natuurlijk ten opzicht van de normale stoelgang. De ontlasting is daarnaast los tot waterig, en het kan gepaard gaan met buikpijn, krampen en misselijkheid. Normaal gesproken is diarree een tijdelijke aandoening die binnen enkele dagen verdwijnt, maar in sommige gevallen kan het ernstiger zijn en medische behandeling vereisen.

Hoe ontstaat diarree?

Acute diarree heeft meestal de nuttige functie om de ontlasting zo snel mogelijk af te voeren. Bij chronische diarree is dat meestal niet zo. Diarree kan worden veroorzaakt door verschillende oorzaken:

Microorganismen:

• Bacteriën: Bacteriën, zoals Escherichia coli (E. coli) en Salmonella kunnen diarree veroorzaken door gifstoffen te produceren die de darmwand irriteren.
• Virussen: Virussen, zoals Rotavirus en Norovirus zijn vaak verantwoordelijk voor acute diarree.
• Parasieten: Parasieten zoals bijvoorbeeld Giardia lamblia kunnen ook diarree veroorzaken.

Inname gerelateerd:

• Slechte hygiene/slecht voedsel: Hierdoor kunnen er gifstoffen in het voedsel komen, die diarree veroorzaken.
• Drugs: Bepaalde drugs kunnen diarree veroorzaken, bijvoorbeeld een te veel aan alcohol consumptie.
• Vitamines: Een te veel aan vitamine C of B5 kan bij heel grote hoeveelheden zorgen voor diarree.
• Te veel zoete dranken

Lichaam:

• Er is een probleem met de voedselopname: Intoleranties voor bepaalde voedselbestanddelen, zoals bijvoorbeeld lactose-intolerantie of een intolerantie voor gluten of fructose.
• Slechte weerstand: Dit kan er voor zorgen dat niet schadelijke micro-organismen opeens diarree kunnen veroorzaken. Een slechte weerstand kan bijvoorbeeld ontstaan door bestralen of immunosuppressie.
• Darmziekten: Onder andere de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, kanker, spastische darm.

Medicijnen:

• Een antibiotica kuur: Tijdens of kort na een antibiotica kuur kan er diarree optreden.
• Laxeermiddelen: Laxeermiddelen zorgen er voor dat de stoelgang makkelijker wordt. Een te hoge dosis kan tot diarree leiden.
• Medicijnen tegen depressie

Stress, angst, pijn:

• Angst en spanning: Grote angst en spanning zorgen voor een snelle stoelgang.
• Doorkomen van tanden/kiezen: Bij jonge kinderen kan diarree worden veroorzaakt door het doorkomen van de tanden en kiezen.

Complicaties

Diarree hoeft niet perse een probleem te zijn. Er kunnen andere problemen zich ten gevolge van diarree voordoen. Bijvoorbeeld buikpijn, krampen, uitdroging, misselijkheid, moe/slap voelen, koorts hoofdpijn, en gewichtsverlies. Ook kunnen er tekorten aan voedingsstoffen ontstaan.

Het kan in sommige gevallen ernstige complicaties met zich meebrengen. Bij diarree verlies je vocht, zeker met overgeven, koorts en bij warm weer. De meest voorkomende complicatie is daarom uitdroging, waarbij het lichaam te veel vocht verliest. Dit kan leiden tot weinig plassen, veel dorst, vermoeidheid, droge mond, sufheid en in ernstige gevallen zelfs bewustzijnsverlies. Bij ernstige uitdroging is er ook verwardheid, snelle hartslag/ademhalen en de armen/benen zijn koud.

Diarree gaat meestal van zelf over. Neem contact op met de huisarts wanneer je de hierboven genoemde verschijnselen van uitdroging hebt. Bel ook wanneer er bloed of slijm bij de ontlasting zit, er veel gewichtsverlies is of als de diarree langer dan 3 dagen duurt. (zie de thuisarts link voor het volledige overzicht van redenen om de huisarts te bellen)

Bij kinderen en ouderen kan diarree sneller leiden tot ernstige uitdroging, wat een medische noodzaak kan zijn. Bij chronische diarree kunnen er ook andere complicaties optreden, zoals malabsorptiesyndroom, waarbij het lichaam niet genoeg voedingsstoffen absorbeert.

Reizigersdiarree

Reizigersdiarree is een veelvoorkomend probleem voor mensen die reizen naar landen met een ander niveau van hygiëne. Het wordt meestal veroorzaakt door bacteriën zoals E. coli of Campylobacter, die via besmet voedsel of water worden opgenomen.

Symptomen van reizigersdiarree kunnen variëren van licht tot ernstige buikpijn, krampen en vloeibare stoelgang. Het is belangrijk om genoeg te drinken en eventueel ORS (ORS is een oplossing van zouten en druivensuiker in water) te gebruiken om uitdroging te voorkomen.

Diarree bij kinderen

Kinderen zijn extra gevoelig voor diarree vanwege hun nog onvolledig ontwikkelde immuunsysteem. Rotavirus is een van de meest voorkomende oorzaken van diarree bij kinderen, maar ook andere virussen en bacteriën kunnen het veroorzaken.

Symptomen bij kinderen kunnen ernstiger zijn dan bij volwassenen en omvatten buikpijn, koorts en overgevoeligheid. Het is belangrijk om kinderen extra vocht te geven en eventueel ORS te gebruiken om uitdroging te voorkomen.

Diarree bij ouderen

Oudere mensen hebben een hoger risico op complicaties bij diarree vanwege hun verzwakte immuunsysteem en andere gezondheidsproblemen. Chronische ziekten zoals diabetes of hartziekten kunnen de impact van diarree vergroten.

Symptomen bij ouderen kunnen milder zijn, maar het is belangrijk om te letten op tekenen van uitdroging zoals droge mond, vermoeidheid en plassen. Het is raadzaam om een arts te raadplegen als de symptomen ernstig of langdurig zijn.

Wat kan je doen aan diarree

Omdat diarree zorgt voor veel vochtverlies, is het belangrijk om te zorgen voor voldoende vochtinname. Drink dus extra veel, zeker bij warm weer, koorts en/of overgeven. Als je overgeeft, drink dan kleine beetjes. Drink geen zoete dranken, zoals appelsap, melk, energie-dranken, frisdranken en light-dranken als de diarree langer dan een week duurt. Wat betreft eten, is het niet erg om een paar dagen minder te eten. Bij buikkrampen kun je het beste kleine beetjes eten en drinken. Voorkom daarnaast dat je anderen ziek maakt, zorg dus voor goede hygiene.

Reguliere medicatie

Medicijnen zijn vaak niet nodig bij diarree. Bij heftige diarree kun je ORS gebruiken, zodat je niet uitdroogt. Meng ORS met water, niet met eten of ander drinken.

Sommige reguliere medicijnen kunnen door diarree minder goed of helemaal niet werken. Andere medicijnen kunnen erge bijwerkingen geven bij steeds diarree en overgeven. Overleg met de huisarts als je diarree hebt en medicijnen gebruikt.

Voorbeeld homoepathische behandeling

In mijn praktijk kwam een moeder met meisje van 16 maanden die al een paar dagen last had van diarree met overgeven. Ze had uitdrogingsverschijnselen. Door de misselijkheid at en dronk ze niet. De huisarts had een medicijn voorgeschreven, dat de misselijkheid onderdrukt. Als dat niet zou helpen zou ze in het ziekenhuis worden opgenomen. Dankzij de medicatie ging ze wel weer eten, maar ze dronk helaas nog steeds niet. Vanwege het dorstloze karakter in combinatie met het overgeven en diarree had ik Antimonium Tartaricum 200C (Dit is in deze specifieke casus voorgeschreven en is niet een standaard middel voor het behandelen van diarree) voorgeschreven. De moeder belde binnen een uur op, het meisje begon kleine slokjes te drinken en was vrolijk. Na een paar keer in een tijdsbestek van een paar dagen het middel herhaalt te hebben, dronk ze weer goed.